Gaslighting Nedir?
Gaslighting nedir, özellikle romantik ilişkilerde sıkça görülen ve çoğu zaman fark edilmesi güç olan bir tür duygusal manipülasyon ve psikolojik istismar biçimidir. Gaslighting yapan kişiler, kurbanlarının gerçeklik algısını sarsar, kendilerinden şüphe etmelerine neden olur ve kontrolü ellerinde tutmak için onları sürekli manipüle eder.
İlişkide Gaslighting Nedir?
İlişkide gaslighting, partnerinize fark ettirmeden onu duygusal olarak kontrol etme ve zamanla kendi algılarından, hafızasından ve duygularından şüphe duymasını sağlama sürecidir.
Bu manipülasyon tekniği, çoğunlukla narsist ya da empati yoksunu kişiler tarafından kullanılır.
Gaslighting, ilişkinin başında küçük şakalar ya da imalarla başlayabilir. Zamanla kurbanın güveni kırılır, zihinsel karmaşa artar ve istismarcı kişi ilişkide baskın hale gelir.
Gaslighting Yapan Kişi Nasıl Davranır?
-
Eleştirir, küçümser ve aşağılar
-
Sürekli haklıdır, hata kabul etmez
-
Problemleri hep partnerine yükler
-
“Sen çok hassassın”, “Her şeyi yanlış anlıyorsun” gibi cümlelerle partnerinin gerçekliğini sarsar
-
Partnerinin duygularını geçersiz kılar, hafızasını sorgulatır
-
Özür diler gibi yapar ama özrü koşulludur: “Üzgünüm ama sen başlattın”
Gaslighting’in İlişkilerde Görülme Şekilleri
Gaslighting, romantik ilişkilerde hem kadınlar hem erkekler tarafından uygulanabilir.
Özellikle maddi güç, duygusal bağımlılık ya da yalnızlık korkusu gibi unsurlar, gaslighting sürecinde etkili olabilir.
Gaslighting yapan kişi:
-
Partnerini yetersiz ve güçsüz hissettirir
-
Onu ailesinden ve arkadaşlarından uzaklaştırabilir
-
Sürekli suçluluk duygusu yükler
-
Duygusal olarak bağımlı hale getirir
Zamanla roller kesinleşir: biri “istismarcı”, diğeri “kurban” olur.
Gaslighting’in Kurbanı Olduğunuzu Nasıl Anlarsınız?
Aşağıdaki sorulara verdiğiniz yanıtlar, ilişkide gaslighting mağduru olabileceğinizi gösterebilir:
-
Kendinizi güçsüz, yalnız ya da çaresiz hissediyor musunuz?
-
Kendinize olan güveniniz gün geçtikçe azalıyor mu?
-
Partneriniz sık sık sizi küçümsüyor ya da eleştiriyor mu?
-
Kendi hafızanızdan ya da algılarınızdan şüphe ediyor musunuz?
-
Sürekli kendinizi suçlu ya da “yetersiz” hissediyor musunuz?
-
Partneriniz sizi sürekli koşullu özürlerle mi manipüle ediyor?
Duygusal Manipülasyonun Uzun Vadeli Etkileri
Gaslighting gibi duygusal manipülasyon biçimleri, yalnızca ruh sağlığını değil, bedensel sağlığı da olumsuz etkiler:
-
Majör depresyon ve anksiyete bozuklukları
-
Düşük özgüven ve değersizlik hissi
-
Sosyal izolasyon ve yalnızlık
-
Uyku sorunları, kronik stres, iş performansında düşüş
-
İleri vakalarda intihar düşünceleri
Gaslighting ve Narsist İlişkiler
Gaslighting uygulayan kişiler genellikle narsistik kişilik özellikleri taşır.
Narsist kişiler:
-
Eleştiriye tahammülsüzdür
-
Sürekli onay ve üstünlük ihtiyacındadır
-
Empati yetisi zayıftır
-
Karşı tarafın duygularını anlamaktan çok, onları yönetmeye çalışır
Bu nedenle gaslighting davranışı, çoğunlukla narsist partnerle ilişkide yaşanır.
Gaslighting’i Anlatan Film Önerisi
🎬 Gone Girl (2014)
Nick ve Amy’nin evliliği, dışarıdan mükemmel görünse de, film ilerledikçe çift arasındaki duygusal manipülasyon, yalanlar ve gaslighting unsurları izleyicinin dikkatini çeker. Film, toksik ilişki dinamiklerini ve narsistik davranış örüntülerini çarpıcı şekilde gözler önüne serer.
Kitap Önerisi:
📚 İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon – Pascale Chapaux-Morelli & Pascal Couderc
Bu kitap, gerçek yaşam örnekleriyle duygusal manipülasyonu ve narsistik kişilik yapılarını açıklarken, mağdurlar için somut baş etme önerileri de sunuyor.
Psikolojik destek için iletişim
Gaslighting ya da duygusal manipülasyon içeren bir ilişki yaşıyor olabilirsiniz. Kendinize yeniden güven duymak ve sağlıklı ilişkiler kurabilmek için bir adım atın.
🧠 Profesyonel destek almak, yaşadığınız karmaşayı anlamlandırmanın ve iyileşmenin ilk adımıdır.
📩 Psikolojik destek için bize ulaşabilirsiniz.